भारतात लवकरच डिजिटल करन्सी !
बिटकॉइन, इथर सारख्या खासगी क्रिप्टोकरन्सीला पर्याय म्हणून रिझर्व्ह बँकच नव्हे तर जगभरातील केंद्रीय बँका डिजिटल चलनावर काम करत आहेत. डिजिटल क्रांतीमध्ये भारत कुठेही मागे राहता कामा नये यासाठी हे पाऊल उचलले जात आहे. आरबीआयचे डेप्युटी गव्हर्नर यांच्या मते भारतालाही डिजिटल चलनाची गरज आहे. हे बिटकॉइनसारख्या खासगी व्हर्च्युअल करन्सी अर्थात क्रिप्टोकरन्सीमध्ये गुंतवणूक केल्याने होणाऱ्या नुकसानापासून तुमचे संरक्षण करेल त्याचबरोबर रिझर्व्ह बँक त्यावर काम करत असल्याचेही त्यांनी सांगितले.
डिजिटल चलनाची संकल्पना नवीन नाही. हे बिटकॉइन सारख्या क्रिप्टोकरन्सी पासून येते, जे
2009 मध्ये लाँच करण्यात आले होते. यानंतर, ईथर, डॉगेकॉइनपासून अनेक क्रिप्टोकरन्सी लाँच करण्यात आल्या आहेत. वर्षानुवर्षे, हा एक नवीन असेट क्लास म्हणून विकसित झाला आहे ज्यात लोक गुंतवणूक करत आहेत.
सेंट्रल बँक डिजिटल करन्सी म्हणजे
CBDC !
हे रोखीचे इलेक्ट्रॉनिक स्वरूप आहे. जसे तुम्ही रोख व्यवहार करता, तसे तुम्ही डिजिटल चलन व्यवहार देखील करू शकाल.
CBDC काही प्रमाणात क्रिप्टोकरन्सी (बिटकॉइन किंवा इथर) प्रमाणे काम करते. यासह, व्यवहार कोणत्याही मध्यस्थ किंवा बँकेशिवाय केले जातात. तुम्हाला रिझर्व्ह बँकेकडून डिजिटल चलन मिळेल आणि तुम्ही ज्यांना पैसे द्याल किंवा हस्तांतरित कराल त्यांच्यापर्यंत ते पोहोचेल. ते ना कोणत्याही वॉलेटमध्ये जाईल ना बँक खात्यात. अगदी रोख रकमेप्रमाणे काम करेल, पण ते डिजिटल स्वरुपात असेल. जेव्हा तुम्ही डिजिटल चलन किंवा डिजिटल रुपयाबद्दल बोलता तेव्हा तुम्ही पैसे दिले आणि दुसऱ्या व्यक्तीला ते मिळाले. हेच याचे वैशिष्ट्य आहे. आता होत असलेला डिजिटल
व्यवहार म्हणजे बँकेच्या खात्यात जमा झालेल्या पैशांचे हस्तांतरण आहे. पण सीबीडीसी चलनी नोटांची जागा घेणार आहे.
डिजिटल चलनाचे चार मोठे फायदे आहेत-
·
कार्यक्षमता: हे कमी खर्चिक आहे. व्यवहार देखील जलद होऊ शकतात. त्या तुलनेत चलनी नोटांची छपाई किंमत, व्यवहार खर्चही जास्त आहे.
·
आर्थिक समावेश: डिजिटल चलनासाठी बँक खात्याची गरज नाही. हे ऑफलाइन देखील असू शकते.
·
भ्रष्टाचाराला प्रतिबंध: सरकार डिजिटल चलनावर लक्ष ठेवेल. डिजिटल रुपयाचा मागोवा घेणे शक्य होईल, जे रोखीने शक्य नाही.
·
आर्थिक धोरण: डिजिटल रुपया किती आणि केव्हा जारी करायचा हे रिझर्व्ह बँकेच्या हातात असेल. बाजारात पैशाची अधिकता किंवा कमतरता व्यवस्थापित केली जाऊ शकते.
डिजिटल क्रांती , भारतीय अर्थव्यवस्थेमध्ये आणि पर्यायाने आपल्या आर्थिक व्यवहारांमध्ये कसा बदल आणतेय ते आपण लवकरच अनुभवु शकणार आहोत.
